112-dagurinn – öryggi og velferð barna og ungmenna

11 feb. 2021

Dagurinn markar upphaf vitundarvakningar á vegum 112 um ofbeldi gegn börnum í tengslum við nýja gátt á 112.is um ofbeldi í nánum samböndum. Áhersla verður lögð á öryggi og velferð barna og ungmenna í febrúar í auglýsingum og umfjöllun í fjölmiðlum og á samfélagsmiðlum. Vitundarvakningin fer fram í samvinnu við og með stuðningi félagsmálaráðuneytisins og dómsmálaráðuneytisins.

Tilkynningum til barnaverndarnefnda fjölgaði um 15,6 prósent milli áranna 2019 og 2020. Þetta er meiri fjölgun á milli ára en sést hefur undanfarin ár, en á tímabilinu 2015-2019 fjölgaði tilkynningum um 7,3 prósent að meðaltali á milli ára. Hlutfallslega hefur fjölgunin verið mest vegna ofbeldis, en tilkynningum vegna ofbeldis fjölgaði um rúm 25 prósent 2019-2020. Mest hefur aukningin verið vegna líkamlegs ofbeldis annars vegar og tilfinningalegs ofbeldis hins vegar og nemur sú aukning 25-30 prósent á landsvísu.

Mikilvægi almennings í barnavernd kom berlega í ljós árið 2020, þegar viðvera í skólum var minni, íþróttastarfsemi í lágmarki og heimaveran meiri. Árið 2020 fjölgaði tilkynningum frá ættingjum um 44 prósent og frá nágrönnum fjölgaði þeim um 35 prósent frá því sem var árið 2019. Tilkynningar til barnanúmersins 112 voru alls 1.200 talsins í fyrra.

Skilaboð 112 og samstarfsaðila 112-dagsins til almennings í tilefni dagsins eru:

· Að allir viti hvað telst ofbeldi gegn börnum.

· Að fólk þekki úrræðin sem eru í boði og hiki ekki við að láta vita í 112 ef grunur leikur á að barn sé vanrækt eða beitt ofbeldi.

Upplýsingar um þetta er að finna á gátt um ofbeldi í nánum samböndum á 112.is. Þar geta börn og fullorðnir meðal annars átt netspjall við neyðarverði um einstök mál.

Barnaverndarnefndir víða um land taka þátt í þessu degi m.a. með fræðslu fyrir börn og fagfólk auk þess að minna á tilkynningaskylduna. Öllum er skylt að tilkynna til barnaverndarnefndar ef þeir hafa ástæðu til að ætla að barn búi við óviðunandi uppeldisaðstæður, verði fyrir ofbeldi eða annarri vanvirðandi háttsemi eða stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu. Það sama á við ef ástæða er til að ætla að heilsu eða lífi ófædds barns sé stefnt í hættu. Tilkynna skal til þess sveitarfélags þar sem barn býr eða hafa samband við neyðarlínuna í síma 112.
Hér má finna lista yfir allar barnaverndarnefndir á Íslandi.

Í 112-blaðinu sem fylgir Fréttablaðinu í dag er fjallað ítarlega um barnavernd og öryggi og velferð barna og ungmenna frá ýmsum sjónarhornum.
Blaðið má nálgast hér

Félags- og barnamálaráðherra flytur ávarp

Í tilefni dagsins efna Neyðarlínan og samstarfsaðilar 112-dagsins til athafnar sem að þessu sinni fer fram á vefnum. Henni verður streymt á samfélagsmiðlum kl. 12 í dag. 

Dagskrá

· Ávarp: Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra

· Verðlaun í Eldvarnagetrauninni 2020 afhent

· Skyndihjálparmaður Rauða krossins útnefndur

Félags- og barnamálaráðherra mun afhenda hópi barna verðlaun fyrir þátttöku í Eldvarnagetraun Landssambands slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna. Hann mun einnig afhenda skyndihjálparmanni ársins viðurkenningu.

Samstarfsaðilar 112-dagsins

112-dagurinn er samstarfsverkefni stofnana og félagasamtaka sem annast margvíslega neyðarþjónustu, almannavarnir og barnavernd í landinu. Þau eru: 112, Barnaverndarstofa, Embætti landlæknis, Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, Landhelgisgæslan, Landspítalinn, Landssamband slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna, Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, Rauði krossinn, Ríkislögreglustjórinn, Slysavarnafélagið Landsbjörg, Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins, Vegagerðin, Æskulýðsvettvangurinn og samstarfsaðilar um allt land.

112 er samræmt neyðarnúmer Evrópu og er dagurinn haldinn víða um álfuna til að minna á að aðeins þarf að kunna þetta einfalda númer til þess að fá aðstoð í neyð. Markmiðið með 112-deginum er að kynna neyðarnúmerið 112 og starfsemi aðilanna sem tengjast því, efla vitund fólks um mikilvægi þessarar starfsemi og hvernig hún nýtist almenningi. Markmið dagsins er enn fremur að efla samstöðu og samkennd þeirra sem starfa að forvörnum, björgun og almannavörnum og undirstrika mikilvægi samstarfs þeirra og samhæfingar.